Đại hội có sự tham dự của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cùng nhiều đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đồng chí trong  Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; các vị trong đoàn chủ tịch cùng các cơ quan báo chí trong cả nước.

Phát biểu khai mạc Đại hội, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh Đại hội lần này có ý nghĩa rất quan trọng, có nhiệm vụ đánh giá tình hình khối đại đoàn kết toàn dân tộc và các tầng lớp nhân dân; việc thực hiện 5 Chương trình hành động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ VIII nhiệm kỳ 2014-2019 và đề ra Chương trình hành động nhiệm kỳ 2019-2024, đáp ứng yêu cầu đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước nhanh, bền vững, hội nhập quốc tế sâu rộng, đáp ứng tâm tư nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân. Đại hội sẽ thông qua Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sửa đổi, bổ sung; hiệp thương cử ra Uỷ ban Trung ương, Đoàn Chủ tịch, Ban Thường trực nhiệm kỳ 2019-2024.

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc Đại hội.

Chủ tịch MTTQ Việt Nam cho biết tình hình thế giới và khu vực đang diễn biến nhanh chóng, phức tạp và khó lường; cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, tác động sâu rộng, đa chiều đến nhiều mặt của thế giới; khoa học, công nghệ; đổi mới, sáng tạo ngày càng trở thành nhân tố quyết định năng lực cạnh tranh của mỗi quốc gia. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gay gắt và ngày càng phức tạp; xung đột thương mại; tranh chấp biển, đảo, khủng bố, bạo loạn, "diễn biến hòa bình" là những thách thức lớn đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Sau khi Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn đọc diễn văn khai mạc Hội nghị, các đại biểu được nghe ông Hầu A Lềnh, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam trình bày Bản tóm tắt Báo cáo của Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam khoá VIII. Theo ông Hầu A Lềnh, trong nhiệm kỳ qua, MTTQ Việt Nam đã nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân, củng cố, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; phát huy tinh thần sáng tạo, tự quản của nhân dân, triển khai các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước; phát huy dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền. Đồng thời, Mặt trận mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại nhân dân, tăng cường đoàn kết hữu nghị, hợp tác quốc tế; hoàn thiện cơ chế, nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Ông Hầu A Lềnh -Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký phát biểu tại Đại hội

Với mục tiêu đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động, nhiệm kỳ 2019 – 2024, MTTQ xác định 5 chương trình hành động trọng tâm: Tuyên truyền, vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân, củng cố, tăng cường, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; vận động nhân dân thi đua lao động sáng tạo, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của đất nước; thực hiện dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, giám sát, phản biện xã hội, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh; tăng cường đoàn kết quốc tế, mở rộng hoạt động đối ngoại nhân dân và củng cố tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu quả hoạt động của MTTQ Việt Nam, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Cơ cấu, thành phần đại biểu tham dự Ðại hội rất phong phú. Trong đó, đại biểu nữ chiếm hơn 32%, đại biểu là người ngoài Ðảng chiếm hơn 49%, đại biểu là người dân tộc thiểu số chiếm hơn 28%; đại biểu các tôn giáo chiếm gần 20%; đại biểu là người Việt Nam ở nước ngoài là 25 người; đại biểu là các nhà doanh nghiệp có 84 người; 235 đại biểu là cán bộ Mặt trận chuyên trách, tương đương 23,5%; 74% đại biểu có trình độ đại học trở lên, trong đó có 18 giáo sư, 36 phó giáo sư, 84 tiến sĩ, 136 thạc sĩ… Ðại biểu cao tuổi nhất là Hòa thượng Thích Phổ Tuệ, Pháp chủ Hội đồng chứng minh, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, 102 tuổi; đại biểu trẻ tuổi nhất (21 tuổi) gồm: vận động viên bắn súng Lê Thị Nga (tỉnh Ðồng Nai); Chủ tịch Hội Sinh viên Trường đại học Kinh tế - Luật TP Hồ Chí Minh Huỳnh Minh Phương; thanh niên người dân tộc thiểu số tiêu biểu Lý Xuân Lèng (huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang).

Tiếp đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu niềm vui mừng khi được tới tham dự Đại hội, Thủ tướng khẳng định: Đây là một đời sống quan trọng trong đời sống chính trị của nhân dân cả nước ta. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: "Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình"; "Đại đoàn kết dân tộc không chỉ là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng mà còn là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc". Đó là tư tưởng xuyên suốt và nhất quán trong tư duy lý luận và trong hoạt động thực tiễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã trở thành chiến lược cách mạng của Đảng ta, là động lực to lớn tạo nên những thắng lợi vẻ vang của dân tộc.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh: "Xin thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi trân trọng và đánh giá cao những kết quả công tác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thông qua việc triển khai 5 Chương trình hành động, hầu hết các nội dung công tác của Mặt trận đều có bước chuyển biến về chất, có sức lan toả. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã từng bước phát huy đầy đủ vai trò của mình được khẳng định trong Cương lĩnh của Đảng, Hiến pháp của Nhà nước, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và hệ thống pháp luật hiện hành. Trên cơ sở đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương thức hoạt động, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ngày càng hướng mạnh về cơ sở, theo phương châm gần dân, sát dân, trọng dân, lắng nghe ý kiến, kiến nghị của các tầng lớp nhân dân để kịp thời phản ánh với Đảng, Nhà nước. Chủ động thực hiện đầy đủ, có trách nhiệm quyền, nhiệm vụ của mình trong tình hình mới. Những kết quả đạt được đã góp phần không ngừng tăng cường, tạo động lực, sinh lực mới cho khối đại đoàn kết toàn dân".

Tại phiên họp diễn ra trong ngày đầu tiên của Đại hội (18/9), thay mặt Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Hầu A Lềnh đã báo cáo kiểm điểm hoạt động của Ủy ban, Đoàn Chủ tịch và Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khóa VIII, nhiệm kỳ 2014 – 2019, trong đó nêu bật những thành tựu đã đạt được và cả những hạn chế cần khắc phục trong nhiệm kỳ tới.